Τα τελευταία 30 χρόνια στην Ελλάδα το παραμύθι της ανάπτυξης έχει έναν καλό δράκο: τα κοινοτικά κονδύλια, που υπάρχουν. Είναι χειροπιαστά λεφτά έτοιμα προς αξιοποίηση απ’ όσους ενδιαφέρονται στα σοβαρά. Επίσης, στην Ελλάδα των τελευταίων 30 χρόνων, οι πολιτικοί απολογισμοί διαχρονικά έχουν έναν κακό δράκο: την απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων, κάτι που σπάνια ανταποκρίνεται στην αλήθεια τη στιγμή της ανακοίνωσης. Είναι μια εικονική πραγματικότητα.
Από τον κανόνα δεν ξεφεύγει η σημερινή κυβέρνηση. Μέσω των γνωστών καναλιών ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αιτιολόγησε την αναβάθμιση του κ. Αλέξη Χαρίτση από υφυπουργό σε αναπληρωτή υπουργό Ανάπτυξης λόγω των καλών επιδόσεων στην απορρόφηση τόσο του προηγούμενου, όσο και του νέου ΕΣΠΑ. Πρόκειται για νέα «πολύ καλά για να είναι αληθινά». Διότι οι διαφορές ανάμεσα στους πίνακες και φύλλα exel της υπουργικής γραφειοκρατίας και την πραγματικότητα που βιώνουν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι –επιχειρήσεις, ιδιώτες, σύμβουλοι, διαχειριστικές αρχές κ.λπ.- είναι μεγάλες.
Σε ορισμένες περιπτώσεις χαώδεις. Στην καλύτερη περίπτωση –και χρησιμοποιώντας την στρογγυλεμένη διπλωματική γλώσσα των Βρυξελλών- το ΕΣΠΑ στη χώρα μας κινείται με ρυθμούς χελώνας. Και ουδόλως θα έπρεπε να ενδιαφέρουν οι αποδόσεις των άλλων χωρών, για δύο λόγους: Πρώτον, διότι η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη ανάγκη απ’ όλες τις χώρες που εισπράττουν κοινοτικά κονδύλια για επενδύσεις και στήριξη της οικονομίας. Δεύτερον, διότι η χώρα μας διαθέτει πολύχρονη εμπειρία, με βάση την οποία κανονικά θα έπρεπε το σύστημα να κινείται με πολύ γρήγορους ρυθμούς, στα όρια του αυτοματισμού. Όλα, όμως, είναι θέμα ανθρώπων. Έτσι οι πολιτικές επιλογές από τη μια και η παγιωμένη γραφειοκρατία από την άλλη έχουν αποδείξει πώς είτε δεν μπορούν, είτε δεν καίγονται να προχωρήσουν γρήγορα, ιεραρχώντας διαφορετικά τις προτεραιότητές τους.
Καίγεται η Β. Ελλάδα
Ακόμη και σήμερα που η χώρα έχει μεγάλη ανάγκη από επενδύσεις επενδύσεων η κεντρική εικόνα των καθυστερήσεων και της γραφειοκρατίας παραμένει αναλλοίωτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι 2,5 χρόνια μετά την τυπική έναρξη του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020 η απορρόφηση του παραμένει σε επίπεδο κοντά στο 5%. Και μπορεί ο κ. Αλέξης Χαρίτσης να διαβεβαιώνει ότι ο στόχος απορρόφησης για το 7% μέχρι το τέλος του 2016 θα επιτευχθεί, όμως όλοι οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι η επίτευξη του στόχου με τις γνωστές «δημιουργικές διαχειριστικές πρακτικές» δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική εικόνα. Το θέμα έχει τεράστιο ενδιαφέρον για τη Βόρεια Ελλάδα, όπου χιλιάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες αναμένουν να προχωρήσουν τα προγράμματα. Στην κυριολεξία «καίγονται», αφού η οικονομία της περιοχής στηρίζεται κυρίως στις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα και την εξωστρέφεια και πολύ λιγότερο στις προμήθειες και τα έργα του δημοσίου
Τέσσερα προγράμματα
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της κατάστασης που επικρατεί είναι τα προγράμματα ενίσχυσης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Στο μεν ΕΣΠΑ 2007-2013 ακόμη υπάρχουν έργα επιχειρήσεων που δεν έχουν παραληφθεί, ούτε πληρωθεί. Όσο για ο νέο ΕΣΠΑ, οι τέσσερις Δράσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα – Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) που με τυμπανοκρουσίες είχαν προκηρυχθεί το Φεβρουάριο του 2016, δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί, αφού παραμένουν εκκρεμείς οι διαδικασίες αξιολόγησης για τις τρείς από αυτές! Σημειώστε:
1. Για τα προγράμματα «Αναβάθμιση ΜΜΕ για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» (υποβλήθηκαν 5.626 επενδυτικά σχέδια προϋπολογισμού δημόσιας δαπάνης 1,2 δισ. ευρώ, έναντι διαθέσιμης δημόσιας δαπάνη 120 εκατ. ευρώ), και «Ενίσχυση Τουριστικών ΜΜΕ για τον εκσυγχρονισμό τους και την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών» (υποβλήθηκαν 2.552 επενδυτικά σχέδια με προϋπολογισμό δημόσιας δαπάνης 324 εκ. ευρώ έναντι διαθέσιμης δημόσιας δαπάνη 180 εκ. ευρώ), πέντε μήνες μετά την υποβολή των επενδυτικών σχεδίων δεν έχει ξεκινήσει καν η διαδικασία αξιολόγησής τους, παρά το γεγονός ότι οι διοικητικές αποφάσεις για την έναρξη της αξιολόγησής τους έχουν εκδοθεί από το Σεπτέμβριο.
2. Στο πρόγραμμα «Νεοφυής Επιχειρηματικότητα» που υποστηρίζει τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων (υποβλήθηκαν 5.626 επενδυτικά σχέδια με προϋπολογισμό δημόσιας δαπάνης 340 εκατ. ευρώ, έναντι διαθέσιμης δημόσιας δαπάνη 72 εκ. ευρώ) έξι μήνες μετά την υποβολή των προτάσεων δεν έχουν συνεδριάσει οι αρμόδιες Επιτροπές Παρακολούθησης για την έκδοση των αποτελεσμάτων για την προένταξη των δικαιούχων.
3. Στο μόνο πρόγραμμα για το οποίο ανακοινώθηκαν αποτελέσματα, αν και με καθυστέρηση έξι μηνών είναι το πρόγραμμα για την ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης των αποφοίτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στο οποίο εντάχθηκαν ως δυνητικοί δικαιούχοι 2.444 αυτοαπασχολούμενοι, έναντι των 16.193 που υπέβαλλαν αίτηση χρηματοδότησης. Όσοι πέρασαν στην επόμενη φάση οφείλουν μέχρι τις 30 Νοεμβρίου να καταθέσουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, ώστε να συνταχθούν οι οριστικοί πίνακες των δικαιούχων, κάπου στις αρχές του 2017 και μετά –πόσο μετά κανείς δεν ξέρει- να αρχίσουν οι εκταμιεύσεις.
Το πρόβλημα escrow accounts
Το πως συχνά μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ μια καλή ιδέα για το ΕΣΠΑ, που, όμως, δεν υλοποιείται με το σωστό φαίνεται από το παράδειγμα του λογαριασμού escrow accounts. Μέσω του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων ο δικαιούχος μπορεί να ανοίγει καταπιστευτικό λογαριασμό, στον οποίο θα πιστώνονται τα χρήματα για τιμολόγια, στα οποία ο ίδιος θα καταβάλει μόνο το ποσοστό της δικής του συμμετοχής. Μέχρι στιγμής οι διαδικασίες για να εφαρμοστεί η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν έχουν ολοκληρωθεί. Άλλωστε, όπως επισημαίνουν παράγοντες του συστήματος, η διαδικασία του λογαριασμού escrow accounts δεν αποτελεί προκαταβολή. Προκαταβολή σημαίνει ότι λαμβάνω λεφτά χωρίς να κάνω έργο, ενώ στην περίπτωση αυτή ο επενδυτής πρώτα βάζει το ποσό που αντιστοιχεί στη δική του συμμετοχή και μετά πιστώνεται ο λογαριασμός.
Επιπλέον στο ίδιο θέμα καταγράφονται δύο ακόμη σοβαρά προβλήματα: Αφενός δεν υπάρχουν ακόμη τα συστήματα και οι διαδικασίες ελέγχου υποβολής δαπανών από τους Δικαιούχους προκειμένου να γίνει έλεγχος και καταβολή της επιχορήγησης. Αφετέρου η διαδικασία αυτή απαιτεί και τη σύμφωνη γνώμη των προμηθευτών, οι οποίοι έχοντας υπόψη της καθυστερήσεις στις εκταμιεύσεις, αλλά και το δικό τους πρόβλημα ρευστότητας, είναι αμφίβολο το κατά πόσο θα αποφασίσουν να εμπλακούν.
Έλλειψη στρατηγικής
Όλα αυτά τα χρόνια που υλοποιούνται στην Ελλάδα κοινοτικά προγράμματα (σήμερα ΕΣΠΑ, χθες ΚΠΣ) έχουν αποδειχθεί η έλλειψη στρατηγικής πρόβλεψης και τα δομικά προβλήματα στους σχεδιασμούς. Αντί να δοθεί προτεραιότητα στο στόχο κάθε προγράμματος και στον τρόπο με τον οποίο θα κινητοποιηθούν οι επιχειρήσεις να συμμετάσχουν στις διαδικασίες, ώστε να επιτευχθεί το προσδοκώμενο για την οικονομία ποσοτικό και ποιοτικό αποτέλεσμα, οι πολιτικοί μας δίνουν έμφαση στην επικοινωνιακή διαχείριση των θεμάτων. Διότι σήμερα μπορεί να πανηγυρίζουμε για την απορρόφηση του 100% του ΕΣΠΑ 2007 – 2013, όμως στα περισσότερα από τα προγράμματα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας κατά μέσο όρο μόλις το 50% κατάφερε να υλοποιήσει το έργο. Αυτό το ποιοτικό στοιχεία δεν ενδιαφέρει κανέναν; Και τι σημαίνει για την περίφημη απορρόφηση;
Επίσης, δεν είναι δυνατόν μετά από τόσα προγράμματα να γίνονται προκηρύξεις χωρίς έτοιμα πληροφοριακά συστήματα, που προσαρμόζονται την τελευταία στιγμή, με καθυστερήσεις και κόστος για τις επιχειρήσεις, όπως συμβαίνει και με τις τέσσερις δράσεις του ΕΠΑνΕΚ, που βρίσκονται σε εξέλιξη. Ο ελλιπής σχεδιασμός πιστοποιείται ακόμη από το γεγονός ότι μέχρι σήμερα έχουν γίνει τέσσερις τροποποιήσεις στους όρους και στις διαδικασίες των Οδηγών των τεσσάρων δράσεων του ΕΠΑνΕΚ, χωρίς να αποκλείονται κι άλλοι στο παρά πέντε και έπονται ίσως και άλλοι.
Πηγή: http://voria.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου